Kỹ thuật bón phân để cung cấp dinh dưỡng qua đất đã được đề cặp đến rất nhiều. Riêng hình thức cung cấp qua lá thì còn nhiều ngộ nhận và bị lạm dụng. Để sử dụng phân bón lá một cách hợp lý và hiệu quả hơn chúng ta cần tìm hiểu rõ hơn về hình thức này.
Khái niệm và phân bón lá
Phân bón lá là loại phân bón có chứa các hợp chất dinh dưỡng hòa tan trong nước, dùng phun lên lá của cây trồng giúp cung cấp và bổ sung các chất dinh dưỡng thiết yếu cho cây trồng ở dạng dễ hấp thu. Phân bón lá có tác dụng nhanh chóng và hữu ích đến cây trồng, nhất là ở các điều kiện không thuận lợi cho cây trồng như hạn hán, ngập úng hay sâu bệnh hại tấn công.
Hiện nay, các loại phân bón lá trên thị trường rất đa dạng, có thể được chia thành các nhóm theo dạng, thành phần hoặc theo cơ chế liên kết các nguyên tố dinh dưỡng.
- Theo dạng: phân bón lá bao gồm dạng bột rắn và dạng lỏng
- Theo thành phần có thể chia phân bón lá thành 3 loại chính là phân bón lá chỉ có các yếu tố dinh dưỡng, phân bón lá có bổ sung chất điều hòa sinh trưởng và phân bón lá có bổ sung thuốc bảo vệ thực vật.
- Theo cơ chế liên kết các nguyên tố dinh dưỡng thì phân bón lá được chia thành 3 nhóm là phân bón lá vô cơ, phân bón lá hữu cơ và phân bón lá hữu cơ khoáng.
Tác dụng của việc dùng phân bón lá cho cây trồng
Khi bón qua lá, chất dinh dưỡng cung cấp cho cây trồng qua hệ thống khí khổng ở bề mặt lá. Theo số liệu đã được công bố, hiệu suất sử dụng chất dinh dưỡng qua lá đạt tới 95%. Trong khi đó, bón qua đất, cây chỉ sử dụng được 45-50% chất dinh dưỡng.
Trong thành phần chất dinh dưỡng của phân bón lá ngoài các nguyên tố đa lượng, còn có các nguyên tố trung lượng và vi lượng. Các nguyên tố vi lượng này tuy có hàm lượng ít nhưng lại giữ vai trò rất quan trọng vì trong môi trường đất thường thiếu hoặc không có.
Phân bón lá có tác dụng đặc biệt trong những trường hợp cần bổ sung khẩn cấp chất dinh dưỡng. Ngoài ra, một số phân bón lá còn bổ sung thành phần chất kích thích tăng trưởng, giúp tăng khả năng hấp thu dinh dưỡng, kích thích đâm chồi, ra hoa, tăng khả năng đậu quả, tăng năng suất và chất lượng của nông sản. Trong sản xuất phân bón lá, những thành phần dinh dưỡng này được phối trộn theo các quy trình khác nhau, tùy thuộc vào mục đích và nhu cầu sử dụng đối với từng giai đoạn phát triển của cây trồng.
Một số lưu ý khi sử dụng phân bón lá
Cung cấp dinh dưỡng qua lá không phải là phương pháp chính cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng mà nó là phương pháp hỗ trợ thêm cho hình thức cung cấp qua rễ. Theo Nguyễn Bảo Vệ và Nguyễn Huy Tài (2010) thì cung cấp dưỡng chất qua lá cho cây trồng là phương pháp cung cấp dinh dưỡng nhanh hơn so với phương pháp cung cấp qua rễ. Tuy nhiên, cung cấp dinh dưỡng khoáng qua lá mang tính chất tạm thời.
Mỗi loại phân bón lá có thành phần và tỉ lệ các chất khác nhau, thích hợp với mỗi loại cây trồng, mỗi giai đoạn phát triển của cây và mục đích sử dụng khác nhau. Cần xem xét cụ thể từng loại phân để sử dụng đúng điều kiện và mục đích (Nguyễn Đăng Nghĩa và ctv., 2005).
Có thể phun nhiều lần trong vòng đời cây trồng (phun vào các giai đoạn cây thật sự cần thiết). Đặc biệt là với yếu tố ít di động như canxi thì cần chia thành nhiều lần phun và phun đúng vào vị trí mà cây đang thiếu. Thời gian và số lần phun cũng phải theo hướng dẫn, không lạm dụng quá mức có thể gây hại cây, hoặc giảm chất lượng nông sản.
Thêm vào đó là không nên sử dụng phân bón lá khi cây đang nở hoa, thời tiết quá nóng hoặc có mưa, gió lớn.
